Europejskie Partnerstwo w dziedzinie Metrologii
European Partnership on Metrology (Europejskie Partnerstwo w Dziedzinie Metrologii) – zostało ustanowione na mocy Decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2084 z dnia 24 listopada 2021 r. w sprawie uczestnictwa Unii w Europejskim Partnerstwie w dziedzinie Metrologii, podjętym wspólnie przez kilka państw członkowskich (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, L 427, 30 listopada 2021 r.) [https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32021D2084&from=PL]. Jest jedynym partnerstwem zinstytucjonalizowanym, utworzonym na mocy Art. 185 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Partnerstwo jest kolejnym, po EMRP i EMPIR, wieloletnim programem, umożliwiającym prowadzenie wspólnych projektów badawczych w dziedzinie metrologii, współfinansowanym przez Unię Europejską. Polska przystąpiła do Partnerstwa podpisując:
- Annex III Art. 185 letter of commitment - Commitment to the European Partnership on Metrology – zobowiązanie do wniesienia wkładu własnego do Partnerstwa, podpisane 6 grudnia 2021 r. przez Panią Olgę Semeniuk, Sekretarza stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii;
- Annex IV Art. 185 Liability letter from Delegate — Declaration of Liability and Programme Implementation Cost Sharing in the scope of the European Partnership on Metrology under Art. 185 of the European Treaty – deklarację odpowiedzialności i podziału kosztów realizacji programu, podpisaną 30 listopada 2021 r. przez Pana Jacka Semaniaka, Prezesa Głównego Urzędu Miar.
Ostatnim bardzo ważnym dokumentem, niezbędnym do formalnego i pełnego uruchomienia programu, jest ramowa umowa finansowa - Financial Framework Partnership Agreement - podpisana 31.03.2022 r. przez Petera Drölla (dyrektor Dyrekcji E, ds. Dobrobytu, w Dyrekcji Generalnej Komisji Europejskiej Badania Naukowe i Innowacje), Jörna Stengera (przewodniczący EURAMET) oraz Maguelonne Chambon (przewodnicząca Komitetu Partnerstwa, wiceprzewodnicząca EURAMET).
Partnerstwo mogło powstać dzięki wprowadzeniu w życie następcy europejskiego programu Horyzont 2020 czyli Horyzontu Europa. W Horyzoncie Europa wydzielone zostały 3 filary:
Filar I – Doskonała baza naukowa,
Filar II – Globalne wyzwania i europejska konkurencyjność przemysłowa,
Filar III – Innowacyjna Europa.
Partnerstwo w dziedzinie metrologii wpisuje się w Filar II, w którym wyodrębnionych zostało 6 Klastrów:
- Zdrowie;
- Kultura, kreatywność i społeczeństwo alternatywne;
- Bezpieczeństwo cywilne na rzecz społeczeństwa;
- Technologie cyfrowe, przemysł i przestrzeń kosmiczna;
- Klimat, energetyka i mobilność;
- Żywność, biogospodarka, zasoby naturalne, rolnictwo i środowisko.
Podstawowe obszary projektów realizowanych w ramach Partnerstwa przypisane są do klastra 4., jednak odpowiednie i równie ważne są obszary z klastrów 1., 3., 5. oraz 6.
Partnerstwo ma na celu stworzenie do 2030 r. zrównoważonego i skutecznego systemu metrologii na szczeblu europejskim, zapewniającego Europie światowej klasy system metrologiczny, który:
- dostarcza rozwiązania metrologiczne, metody pomiarowe, podstawowe wartości odniesienia, oferując dopasowane do potrzeb rozwiązania, wspierające i stymulujące europejskie innowacje oraz odpowiadające na wyzwania społeczne;
- wspiera i umożliwia skuteczne opracowywanie i wdrażanie regulacji i norm, które stanowią podstawę polityki publicznej, podejmującej wyzwania społeczne.
Projekty realizowane w ramach Partnerstwa wspierać mają m.in. działania wpisujące się w Europejski Zielony Ład, działania umożliwiające cyfrową transformację czy też działania wspomagające diagnostykę w medycynie. Uwzględnione zostały również wyzwania, jakie stoją przed metrologią w zakresie działań na potrzeby związane z normalizacją i regulacjami.
Dużą rolę odgrywać mają również działania na rzecz budowania potencjału metrologicznego instytucji mniej zaawansowanych zarówno w sensie ogólnym, jak i w poszczególnych dziedzinach. Jednym z celów ma być wyrównywanie szans i umożliwienie wszystkim partnerom udziału w dużych projektach realizowanych w ramach całego programu.
Budżet całego programu wynosić będzie ponad 600 M€ (min. 636 M€), z czego 300 M€ stanowić ma finansowanie z Unii Europejskiej. W ramach Partnerstwa, przewidzianego na lata 2021–2027, w każdym roku ogłaszane będą tzw. wezwania do zgłaszania propozycji tematów badawczych, spośród których wyłaniane będą później, w drodze konkursowej, projekty do realizacji. Na obecnym etapie planowane są następujące obszary tematyczne:
- Zielony Ład,
- Cyfrowa Transformacja,
- Zdrowie,
- Przemysł,
- Zintegrowana Europejska Metrologia,
- Badania Fundamentalne,
- Zagadnienia Prenormatywne,
- Budowanie Potencjału Metrologicznego.
Partnerstwo tworzą Krajowe Instytucje Metrologiczne oraz Instytucje Desygnowane państw wymienionych w Decyzji oraz państw stowarzyszonych z programem Horyzont Europa. Stanowią one grupę tzw. beneficjentów wewnętrznych. Pełnoprawnymi partnerami są również tzw. beneficjenci zewnętrzni, którymi są uczelnie, instytuty naukowe, przemysł itp. Do konsorcjów mogą także przystąpić dowolne podmioty zarówno z krajów tworzących Partnerstwo, jak i z całego świata - jako beneficjenci niefinansowani, partnerzy stowarzyszeni, podmioty powiązane albo współpracownicy / interesariusze.
Fundusze pochodzące z Unii Europejskiej wykorzystane zostaną dla beneficjentów na współfinansowanie projektów, w proporcji: 200 M€ dla beneficjentów wewnętrznych i 100 M€ dla beneficjentów zewnętrznych.
Wkładem finansowym Unii Europejskiej zarządza EURAMET, a sam Program zarządzany jest przez Komitet Partnerstwa, Grupę Sterującą i Sekretariat EURAMET przy pomocy specjalnie do tego celu utworzonego działu wsparcia – Management Support Unit (MSU). W Komitecie Partnerstwa każdy kraj członkowski programu ma swojego reprezentanta. Grupę Sterującą tworzy zespół 15 osób, wybranych przez Komisję Europejską, EURAMET i Komitet Partnerstwa.
Proces wyboru projektów do realizacji jest taki sam, jak w programie EMPIR. W pierwszym etapie, ogłaszanym każdego roku w styczniu i trwającym ok. 6 tygodni, każdy zainteresowany podmiot może zgłosić potencjalny temat wynikający z potrzeb, wyzwań czy problemów związanych z pomiarami. Po zakończeniu pierwszego etapu następuje przegląd zgłoszonych tematów i ich ocena dokonywana przez członków Podkomitetu ds. Badań i Podkomitetu ds. Budowania Potencjału. Ostateczną listę wybranych tematów zatwierdza Komitet Partnerstwa. Pod koniec czerwca ogłaszane jest otwarcie drugiego etapu wezwania. Na tym etapie tworzą się przyszłe konsorcja i opracowywana jest pełna dokumentacja przyszłego projektu, zarówno techniczna, jak i finansowa. Po zakończeniu drugiego etapu złożone dokumentacje projektowe oceniane są przez grono niezależnych ekspertów, organizowana jest Konferencja Przeglądowa, w trakcie której koordynatorzy przyszłych projektów prezentują je i odpowiadają na ewentualne pytania ekspertów. W efekcie powstaje lista z uszeregowaniem projektów w poszczególnych obszarach od najwyżej ocenionych. Komitet Partnerstwa na swoim jesiennym spotkaniu podejmuje ostateczną decyzję, ile projektów z każdego obszaru będzie realizowanych („where to draw the lines”), z uwzględnieniem dostępnego na dany rok budżetu i jak najlepszego jego wykorzystania. Ostateczna lista, po uzyskaniu pozytywnej opinii Komisji Etyki, podawana jest do publicznej wiadomości w pierwszej dekadzie stycznia. Projekty, po fazie uzgodnień związanych z podpisaniem umów, rozpoczynają się zwykle między majem a wrześniem i trwają 36 miesięcy.
Informacje o EURAMET i o Partnerstwie dostępne są na stronie:
W przypadku szczegółowych pytań można kontaktować się bezpośrednio z pracownikami MSU (EURAMET):
lub w GUM: